AMM Nedir?
AMM Nedir? AMM (Automated Market Maker), otonom mekanizmalara sahip merkezi olmayan borsalarda kullanılan temel protokoldür. Protokol, merkezi olmayan borsalar ve diğer finansal varlıklar gibi merkezi otoritelere olan ihtiyacı ortadan kaldırıyor. Diğer bir deyişle AMM, kullanıcıları iki varlık arasında teklif vermeye hazır otomatik bir yapı olarak düşünülebilir. Piyasa yapıcılar esas olarak likidite sağlayıcılarıdır. Ticaret sırasında likidite, bir varlığın ne kadar hızlı ve sorunsuz bir şekilde alınıp satılabileceğinin bir ölçüsüdür. Bunu bir örnekle açıklayalım: Yatırımcı A, Bitcoin (BTC) satın almak istiyor. Alım satımları izleyen merkezi bir borsa, satıcıları bulmak için otomatik bir sistem sağlar.
AMM Nedir? H. Yatırımcı B, Yatırımcı A tarafından belirlenen oranda Bitcoin satmaya isteklidir. Borsalar burada aracı görevi görür. Peki ya Yatırımcı A’nın satın alma emriyle eşleşen Bitcoin satan tacir veya yatırımcı yoksa, bu senaryoda, varlık (bu örnekte Bitcoin) likit değildir. Bu, varlığın daha az ticari faaliyete sahip olduğu ve satın alınmasının veya satılmasının daha zor olduğu anlamına gelir. Burası, merkezi bir borsanın bir piyasa yapıcıya ihtiyaç duyduğu yerdir. Bazı finansal kurumlar ve profesyonel tüccarlar, bir tüccarın emriyle eşleşmek için birden fazla alım ve satım emri oluşturarak likidite sağlar. Likidite sağlayan varlıklar piyasa yapıcıdır.
Türkiye’nin Global borsası ve başarılarla dolu olan Dyorex Kripto para borsası hakkında merak edilenlere Dyorex Nedir yazısından ulaşabilirsiniz.
AMM Nasıl Çalışır?
AMM Nedir? AMM’ler, ticaret çiftlerine sahip oldukları için emir defteri borsalarına benzer şekilde çalışır. ETH/DAI bu duruma örnek olarak verilebilir. Ancak, bir iş ortağının (başka bir işlem yapan taraf) işlem yapması gerekli değildir. Bunun yerine, pazarı “oluşturan” akıllı sözleşmelerle etkileşime girer. Otomatik piyasa yapıcıların emir defteri yoktur, bu nedenle emir türleri yoktur. Bunun yerine, bir varlığın alınacak veya satılacak fiyatı bir formülle belirlenir. Ancak, gelecekte bazı AMM tasarımlarının bu sınırlamayı aşabileceğini belirtmek önemlidir.
AMM tarafından işletilen merkezi olmayan bir borsa, merkezi olmayan bir pazar yeri olarak tanımlanır. Bu tür borsada, ticaret işlemleri merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmez, bunun yerine kullanıcılar arasında doğrudan ticarete izin verilir. Merkezi olmayan borsalar, blockchain teknolojisini kullanır ve kullanıcıların kripto para birimlerini cüzdanlarda saklamasına izin verir.
AMM Nedir? Bu, kullanıcıların fonlarının güvenliğini artırır ve işlemlerin hızını ve anonimliğini artırır. Merkezi olmayan borsaların bir diğer büyük avantajı, merkezi borsalardan daha düşük işlem ücretleridir. Merkezi olmayan borsalar, işlem ücretlerinin maliyetini azaltan merkezi bir otorite tarafından yürütülmez. Bununla birlikte, merkezi olmayan borsalar da daha yüksek riskler taşır. Çünkü bu borsalarda yatırımcılar fonlarının güvenliğinden sorumludur ve dolandırıcılık ve aldatmaya maruz kalabilirler, fonlarınızın güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri almalısınız.
AMM’lerin Farkı Nedir?
AMM Nedir? Otomatik piyasa yapıcılar, kripto para ticaretinde aracıları ortadan kaldırmak için başlatılan merkezi olmayan borsaların (DEX’ler) bir parçasıdır. AMM, likidite sağlama sürecini otomatikleştiren bir bilgisayar programı veya protokolü olarak da görülebilir. Bu protokoller, kripto para birimi fiyatlarını matematiksel olarak tanımlamak ve likidite sağlamak için akıllı sözleşmeler kullanılarak oluşturulur. AMM protokolünde işlem yapmak için ayrı bir tüccar (ikinci kişi) gerekmez. Bunun yerine, akıllı sözleşmeleri kullanarak ticaret yapabilirsiniz.
Bu, işlemlerin eşler arası değil, bireyler ve sözleşmeler arasında olduğu anlamına gelir. Belirli bir kripto para birimini başka bir kripto para birimiyle takas etmek istiyorsanız, örneğin Ethereum’dan Tether’e, bir ETH/USDT likidite havuzu bulmanız gerekir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi almak ya da satmak istediğiniz varlığın fiyatı bir formülle belirlenir. AMM Nedir? AMM sayesinde, akıllı sözleşmede belirlenen gereksinimleri karşılayan herkes likidite sağlayıcısı olabilir. Bu nedenle, bu örnekte, likidite sağlayıcının ETH/USDT likidite havuzuna önceden belirlenmiş miktarda Ether ve Tether kripto para yatırması gerekir. Likidite sağlayıcılar, protokole likidite ekleme ve kilitleme karşılığında havuz içinde yapılan işlemlerden kar elde edebilirler.
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) Neden Önemli?
AMM Nedir? Otomatik piyasa yapıcılar, DeFi dünyasının mihenk taşıdır. Herkesin piyasayı sorunsuz ve verimli bir şekilde yönetmesine izin verin. AMM’nin emir defteri borsalarına kıyasla bazı sınırlamaları olsa da, AMM’nin genel olarak kripto para birimleri dünyasına getirdiği yenilik çok değerlidir. Uniswap, Curve ve PancakeSwap gibi bugün bildiğimiz ve kullandığımız AMM türleri henüz emekleme aşamasındadır, çok sınırlı yeteneklere sahiptir, ancak başarılıdır. Gelecekte daha yenilikçi AMM tasarımlarının ortaya çıkmasını bekleyin. Aslında bu yeni tasarımlar, ücretleri düşürmeyi, süreci daha sorunsuz hale getirmeyi ve tüm DeFi kullanıcıları için daha iyi likidite sağlamayı amaçlıyor.
